Eftir Guðna Ágústsson:
„Náttúra Íslands er einstök á jörðinni eins og tungumálið sem íslensk þjóð talar. Náttúran og tungumálið haldast hönd í hönd og samtvinnuð gefa þau okkur Íslendingum þjóðareinkenni sem við þekkjum hvert í öðru. Landið og tungan hafa í ellefu hundruð ár veitt okkur af auðlegð minninga í orðum sem lýsa mannlífi kynslóð eftir kynslóð.“
Þannig mælti Vigdís Finnbogadóttir forseti Íslands. Oft bað hún okkur að vanda og varðveita málið undurfríða. Þó var hún kona tungumálanna og virt sem slík með heilu tungumála-Hofi hér.
En hvernig förum við að? Alltaf er verið að hneykslast á börnum, að þau kunni málið verr en við sem eldri erum. En hvað gera svo þeir eldri sem halda utan um fjöreggið þegar þeir gefa fyrirtækinu nafn, ekki síst eftir að við urðum ferðamannaland? Atvinnulífið, ekki síst hótel og ferðamannaþjónustan, nefna fyrirtækin í stórum stíl upp á ensku og stundum veit maður ekki í hvaða borg maður er staddur hér í Reykjavík, ekkert nema útlensk nöfn á fyrirtækjum, sama á við á landsbyggðinni.
Sá sem víða ratar sér þessa þróun hvergi. Jú, á Kanarí heita tveir staðir upp á íslensku Klöru- og Mannabar, því Íslendingar sitja þar að sumbli. Verðum við ekki að nefna fjöllin dalina og fossana upp á ensku? Ég held að þetta sé útlendingum ekki þóknanlegt, þeir undrast þetta að þjóð sem varðveitt hefur elsta tungumál Norðurlanda og skrifað sögu Norðurlanda og talar enn mál Snorra Sturlusonar skuli hegða sér með þessum hætti.
Eyjafjallajökull er „glatað nafn“ – eða hvað?
Hvað með Eyjafjallajökul, en gosið þar og nafnið gerðu mikið í að auglýsa Ísland af því að fréttamenn kunnu illa að bera þetta nafn fram. „Nýtt nafn á Eyjafjallajökul og enginn tekur eftir fréttinni,“ sagði kerlingin. Þessi þróun er til skammar og skaðar íslenskuna til langframa og gerir Ísland um margt aumkunarvert. Það eru fullorðnir karlar og konur sem ráða þessari för, ekki börnin, en þau læra það sem fyrir þeim er haft.
Menntamálaráðherra, Lilja Dögg Alfreðsdóttir, fylgir nú í fótspor Vigdísar Finnbogadóttur og vill efla íslenskuna á öllum sviðum. Ég skora á menntamálaráðherra að byrja að taka til í málgarði þeirra fullorðnu og þá þeirra sem stýra atvinnulífinu. Öll fyrirtæki á Íslandi eiga að bera íslenskt nafn, það gera Össur, Marel og Íslensk erfðagreining, það gerir Ísey-skyr. Og eru þessi fyrirtæki víðförul um veröld alla. Það gera enn Hekla, Katla, Gullfoss og Geysir, Dettifoss, Akureyri og enn ber Ölgerðin Egill Skallagrímsson sitt nafn með sóma.
Ferðamenn eru hingað komnir til að njóta, þar er sagan í öndvegi, náttúran og allt sem við eigum best. Vigdís og Lilja tala mörg tungumál en unna sínu máli og vita hvað það gerir fyrir okkur.
Ég bið íslenskunni griða, þetta nafnarugl er það vitlausasta og mesta aðför að íslenskri tungu í ellefu hundruð ár.
Höfundur er fv. formaður Framsóknarflokksins, alþingismaður og ráðherra.
