Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar mældist hagvöxtur 2,6% á þriðja ársfjórðungi borið saman við mun kröftugri hagvöxt á fyrstu tveimur ársfjórðungum. Þannig mældist 6,7% hagvöxtur á öðrum ársfjórðungi og 5,9% hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi. Alls mældist 6,3% hagvöxtur á fyrri árshelmingi og 5% á fyrstu þremur fjórðungum ársins.
Um þetta er fjallað í greiningu Hagdeildar Landsbankans í dag. Þar segir að hagvaxtartölurnar nú á þriðja ársfjórðungi komi í sjálfu sér ekki á óvart.
Samkvæmt upplýsingum Viljans hefur töluvert hægt á fasteignamarkaði upp á síðkastið og eignir eru mun lengur en áður að seljast. Jafnframt finna bílaumboðin fyrir því að kaupendur stígi varlegar til jarðar en áður.
Tvennt er talið skýra þetta einkum. Annars vegar óvissa á vinnumarkaði og möguleikar á verkföllum og alvarlegum vinnudeilum eftir áramót og hins vegar gengislækkun krónunnar og væntingar um að verðbólgudraugurinn sé mættur til leiks með tilheyrandi áhrifum á lífkjör almennings.
„Flestir spáaðilar hafa verið að gera ráð fyrir að hagvöxtur yrði töluvert minni yfir árið í heild en hann var á fyrri hluta ársins,“ segir hagdeild Landsbankans.
Við í krónuhagkerfinu og hinir sem fara inn og út
Gylfi Zoega, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, fjallar um stöðuna hér á landi í efnahagsmálum í nýjasta tölublaði Vísbendingar. Hann segir að skipta megi þjóðinni í tvennt, þá sem geti farið inn út úr gjaldmiðlinum okkar og þá sem það geti ekki.
„Í krónuhagkerfi þar sem fjármagnsflutningar á milli landa eru leyfðir er aðstöðumunur á milli launafólks og fjármagnseigenda. Dæmigerður launamaður á fasteign, skuldar fasteignalán og safnar réttindum í lífeyrissjóði. Ef hann nú býst við því að gengi krónunnar lækki þá áttar hann sig fljótt á að hann er fastur í krónuhagkerfinu og getur fátt gert til þess að verja sig. Fjármagnseigandi er í allt öðrum sporum. Hann getur millifært peningalegar eignir sínar á milli krónunnar og annarra gjaldmiðla. Þegar hann býst við að krónan falli þá kaupir hann gjaldeyri og þegar hann býst við því að hún hafi náð botni þá kemur hann aftur inn í krónuna og hagnast á gengisstyrkingu hennar. Hann getur jafnvel haft peningalegar eignir sínar í erlendum böndum eða skattaskjólum,“ segir hann.
Hann segir þetta þýða að forsendur hefbundinnar stéttabaráttu séu ekki fyrir hendi hér á landi. „Þjóðin skiptist ekki upp í fjármagnseigendur sem arðræna launafólk í Marxískum skilningi heldur skiptist þjóðin í tvo hópa, þá sem geta komið sér út úr krónunni á réttum tíma og hina sem eru fastir. Þetta hljómar ekki réttlátt en svona er það samt,“ segir hann.
