Leggja fram vantraust á ríkisstjórnina: Þingrof og kosið verði 7. september

Alþingishúsið við Austurvöll / Bragi Þór Jósefsson fyrir Alþingi.

Söguleg tíðindi urðu í dag með því að tveir þingflokkar stjórnarandstöðunnar hafa lagt fram til­lögu til þings­álykt­un­ar, þar sem van­trausti er lýst á rík­is­stjórn­ina.

Jafn­framt er farið fram á að þing verði rofið fyr­ir 26. júlí og efnt til al­mennra kosn­inga þann 7. sept­em­ber.

Flutn­ings­menn til­lög­unn­ar eru: Inga Sæ­land, Björn Leví Gunn­ars­son, Ásthild­ur Lóa Þórs­dótt­ir, Andrés Ingi Jóns­son, Eyj­ólf­ur Ármanns­son, Arn­dís Anna Krist­ín­ar­dótt­ir Gunn­ars­dótt­ir, Guðmund­ur Ingi Krist­ins­son, Gísli Rafn Ólafs­son, Katrín Sif Árna­dótt­ir, Hall­dóra Mo­gensen, Tóm­as A. Tóm­as­son og Indriði Ingi Stef­áns­son.

Er til­lag­an svohljóðandi:

„Alþingi álykt­ar að lýsa van­trausti á rík­is­stjórn­ina. Alþingi lýs­ir þeim vilja sín­um að þing verði rofið fyr­ir 26. júlí og efnt til al­mennra þing­kosn­inga 7. sept­em­ber.“

Vantrauststillögur á ríkisstjórnir á Íslandi síðan 1900

Á vef Alþingis segir:

„Vantraust á ríkisstjórn er lagt fram og afgreitt sem þingsályktunartillaga. Um meðferð vantrauststillagna gilda ákvæði 2. mgr. 45. gr. laga um þingsköp Alþingis, nr. 55/1991. Yfirleitt eru tillögurnar mjög stuttorðar.

Frá 1944 hafa verið lagðar fram þingsályktunartillögur um vantraust á ríkisstjórn í 24 skipti. Þar af var ein tillaga um vantraust á alla ráðherra í ríkisstjórn Davíðs Oddssonar 1994 en henni var vísað frá að tillögu forsætisráðherra. Á tímabilinu var aðeins ein vantrauststillaga samþykkt. Það var árið 1950 þegar ríkisstjórn Ólafs Thors fór frá. Árið 1974 rauf Ólafur Jóhannesson þing áður en vantrauststillaga á ríkisstjórn hans kom til umræðu á þinginu.

Á tímabilinu 1909–1943 voru níu sinnum lagðar fram þingsályktunartillögur um vantraust á ríkisstjórn. Af þeim vantrauststillögum sem fluttar voru fyrir 1944 er þingrofið 1931 þekktast en Alþýðuflokkurinn hætti að veita minnihlutastjórn framsóknarmanna, undir forsæti Tryggva Þórhallssonar, hlutleysi sitt vegna ágreinings um kjördæmaskipan. Tryggvi rauf þing og boðaði til nýrra kosninga. Fjórar tillögur um vantraust á einstaka ráðherra voru lagðar fram á árunum 1911–1943.

Þrisvar sinnum hefur verið lögð fram tillaga um þingrof án tillögu um vantraust,  tillaga Ólafs Thors og Bjarna Benediktssonar  á 76. þingi 1956,  tillaga Geirs Hallgrímssonar o.fl. á 100 þingi 1979  og tillaga Geirs Hallgrímssonar og Gunnars Thoroddsens á 101 þingi 1979.“