Enn gagnrýnir Fréttablaðið þríeykið en Ólafur Jóhann hvetur þjóðina til samstöðu

Fréttablaðið gagnrýnir þríeykið harkalega í einum leiðaranum enn í dag og fylgir Jón Þórisson aðalritstjóri eftir forystugrein blaðsins í gær, þar sem Hörður Ægisson fann sóttvarnaráðstöfunum stjórnvalda flest til foráttu.

Fréttablaðið segir í leiðara dagsins að „ein sú mest íþyngjandi ráðstöfun sem gripið er til í samfélagi manna“ sé „að svipta þá frelsi sínu.“ Til þess þurfi að liggja ríkar ástæður og ákvörðunin að styðjast við skýr lagafyrirmæli.

„Um þessar mundir eru þúsundir manna sviptir frelsinu hérlendis og þeim skipað í sóttkví eða einangrun á grundvelli sóttvarnalaga. Að auki hefur frelsi hinna verið stórkostlega skert með því að setja fjöldamörk á samkomur, mæla fyrir um lágmarksfjarlægð á milli fólks, banna eða takmarka ýmiss konar starfsemi, svo sem íþróttastarfsemi og veitingahúsarekstur og tilmæli um að halda sig í heimahögum. Þá er ónefnt það misráð að loka landamærum,“ skrifar Jón og bendir á að allar séu þessar aðgerðir byggðar á minnisblöðum frá sóttvarnalækni til heilbrigðisráðherra, sem eftir atvikum ræði þær í ríkisstjórn áður en þær öðlast gildi stjórnvaldsfyrirmæla. Einhver misbrestur hafi þó orðið á því síðastnefnda undanfarið.

Jón vekur því næst athygli á því að ritstjóri Viljans spurði þríeykið út í forsíðufrétt Fréttablaðsins í vikunni, þar sem sagt var frá óeiningu innan stjórnarflokkanna um aðgerðir sóttvarnayfirvalda. Er hann augsýnilega lítt hrifinn af þeim svörum sem komu fram í máli Víðis Reynissonar og Þórólfs Guðnasonar:

„Ákvarðanir stjórnvalda í tengslum við sóttvarnir undanfarið hafa sumsé byggst á minnisblaði. Nær án undantekninga hafa þær ákvarðanir verið samhljóða minnisblaðinu.

Nú er rétt að fram komi að gengið er út frá að allir sem að þessu máli koma séu að reyna sitt besta í baráttunni við óhræsið, en þetta fyrirkomulag er óheppilegt og þegar svo langur tími líður þar sem takmörkunum og frelsisskerðingum er beitt án afláts, eykst krafan um að til kasta Alþings komi.

Í Fréttablaðinu í vikunni var greint frá því að efasemda gætti meðal þingmanna og ráðherra eins af stjórnarflokkunum um sóttvarnaaðgerðir heilbrigðisráðherra og hvernig að þeim er staðið. Í kjölfarið var haft eftir sóttvarnalækni og yfirlögregluþjóni úr þríeykinu að þjóðin þurfi að flykkjast að baki aðgerðunum, líkt og landsliði í kappleik. Lítið var gert úr fréttinni með því að fullyrða að úr lausu lofti sé gripið að óeining sé um aðgerðirnar og það sé orðum aukið.

Sérstakur kapítuli út af fyrir sig er hvað menn segja frammi fyrir myndavélum, en ummælin hljóta að teljast sérkennileg. Með þeim hefur verið stigið langt út fyrir verksvið þeirra sem létu þau um munn sér fara.

Ákall um samstöðu er góðra gjalda vert en þegar ekki er betur gengið um grundvallarmannréttindi er við því að búast að samstaðan bili.

Þá verða ráðstafanirnar úr lausu lofti gripnar,“ segir Jón í leiðara sínum.

Akademísk umræða um frelsi á ekki við nú

Metsöluhöfundurinn Ólafur Jóhann Ólafsson nálgast farsóttina og viðbrögð við henni hér á landi hins vegar úr allt annarri átt í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.

Hann skrifar:

„Á fyrstu dög­um mars­mánaðar var ég stadd­ur á góðgerðarsam­komu í New York. Þar var glatt á hjalla þótt talið bær­ist öðru hverju að veirunni sem ný­lega hafði sprottið upp í Wu­h­an í Kína. Spritt­brús­um hafði verið komið fyr­ir við inn­gang­inn, annað var það ekki. Um kvöldið átti ég meðal ann­ars fjör­ugt spjall við tvö lands­fræg leik­skáld sem bæði höfðu verið viðriðin leik­húsið sem gest­ir voru komn­ir til að styrkja. Við töluðum um næsta leik­ár, lífið og til­ver­una. Mánuði síðar voru þess­ir menn látn­ir. Ann­ar um átt­rætt, hinn á sex­tugs­aldri. Sá eldri hafði fyr­ir nokkr­um árum unnið bug á ill­víg­um sjúk­dómi. Sá yngri var hraust­ur og bar það með sér að hann lagði rækt við lík­amann. Hvor­ug­ur þeirra hagaði sér eitt­hvað öðru­vísi en ég þetta kvöld. Ég var bara hepp­inn.

Þegar fyrsta bylgja far­ald­urs­ins reið yfir vor­um við Íslend­ing­ar óviðbún­ir eins og mest­all­ur heim­ur­inn en grip­um skjótt til varna. Við gerðum það sem fyr­ir okk­ur var lagt. Orð þríeyk­is­ins voru guðspjöll dags­ins. Hér ríkti samstaða og það fólk sem lagði sig í líma – og hættu – til að verja okk­ur hin og sinna þeim sem veikt­ust fékk það þakk­læti sem það átti skilið. Veir­an var að miklu leyti kveðin niður og líf margra færðist nær vana­horfi. Úti í heimi var dáðst að fram­gangi okk­ar.

Nú erum við stödd í nýrri bylgju og ólíkt því sem áður var erum við ekki sam­stiga leng­ur. Það er stutt í þræt­urn­ar sem við get­um verið svo dug­leg við. Sótt­varna­lækn­ir er tal­inn ganga of langt. Þríeykið þarf að tönnlast á sömu leiðbein­ing­un­um við okk­ur eins og ung­ling á mótþróa­skeiði. Það spyrst út að óein­ing sé í rík­is­stjórn. Og spek­úlönt­um og sum­um stjórn­mála­mönn­um þykir þetta heppi­leg­ur tími, nú þegar far­ald­ur­inn geis­ar og sjúkra­hús eru byrjuð að fyll­ast, að viðra kenn­ing­ar sín­ar um frelsi ein­stak­lings­ins sem þeir lásu kannski um þegar þeir voru ung­ir og mót­tæki­leg­ir en eiga lítið er­indi í því stríði sem nú er háð – við óvin sem kann ekki einu sinni þá kurt­eisi að klæðast ein­kenn­is­bún­ingi svo við sjá­um hann á færi.

Kvitt­ur um óein­ingu meðal þess fólks sem er kosið til að leiða þjóðina er ekki hjálp­leg­ur. Og aka­demísk­ar hug­leiðing­ar um frelsi eru best geymd­ar þar til þessi plága er geng­in yfir.

Upp á okk­ur hin stend­ur að hrökkva í sama far og í vor. Fara eft­ir ein­föld­um leiðbein­ing­um. Þó ekki væri nema til að vernda þá sem eiga það á hættu að veikj­ast illa. Kannski er það líka auk­inn hvati að minn­ast þess að það gæt­um verið við sjálf sem stæðum í þeim spor­um – ef marka má reynsl­una, þar á meðal mína af góðgerðarsam­kom­unni í vor. Þar hagaði ég mér í einu og öllu eins og þeir sem nú eru ekki leng­ur á meðal okk­ar.“