Össur Skarphéðinsson, fv. utanríkisráðherra, undrast svör þau sem gefin voru á upplýsingafundi almannavarna í morgun um bóluefni gegn COVID-19 og áætlun fyrir bólusetningu hér á landi á næsta ári.
Hann skrifar á fésbókina:
„Upplýsingar yfirvalda, þríeykis og annarra, um bóluefni er varla hægt að kenna við annað en óreiðu. Fyrir skömmu börðu yfirvöld bumbur yfir því að vera búin að semja við Pfizer um bóluefni fyrir alla þjóðina. Þau töluðu um að bólusetning yrði kláruð á fyrsta og öðrum ársfjórðungi 2021. Þau virtust telja að nóg bóluefni yrði til reiðu innan skamms.
Heilbrigðisyfirvöld í Reykjavík skildu það þannig að þau þyrftu að vera reiðubúin til að bólusetja mikinn fjölda fólks á skömmum tíma. Þau unnu sitt verk af stakri prýði og kynntu áætlun, sem miðaði að því að hægt væri að bólusetja alla Reykvíkinga á örfáum dögum.Sama gilti væntanlega um alla þjóðina. Á síðustu dögum hefur hins vegar komið í ljós að mjög mikið mun skorta á að bóluefnið berist í tíma. Nú er talað um að bólusetning verði ekki lokið fyrr en undir lok árs.
Fulltrúar kerfisins fóru í flæmingi undan spurningum Björns Inga um bóluefnin á upplýsingafundinum í dag. Skýr svör komu ekki fram. Þar kom hins vegar fram sú ótrúlega staðreynd að þó íslensk stjórnvöld hefðu gert samninga við einstaka lyfjarisa þá hefðu þau EKKI samið um afhendingartíma. Þetta er í reynd ótrúlegt og virkar satt að segja sem dæmalaust klúður. Hverjir gengu svona laust frá samningum og hver ber ábyrgð á því? Vissu ráðherrar ekki af þessu þegar þeir sköpuðu væntingar hjá þjóðinni – m.a. ferðaþjónustunni – um að búið yrði að bólusetja þjóðina á fyrri part árs?
Þessi staða verður Íslendingum mjög dýr í lífsgæðum og fjármunum. Verði bólusetningum ekki lokið fyrr seinni part árs – þvert ofan í væntingar sem stjórnvaldið skapaði – þá þýðir það að enn eitt ferðaþjónustusumar mun glatast. Það mun kosta þjóðarbúið tugi milljarða, hugsanlega hundruð, og líklega líf fjölda fyrirtækja sem hingað til hafa hangið á nöglunum á bjargbrúninni.“
Össur bætir við, að séð af Vesturgötunni virki þetta sem afskaplega „afleit frammistaða hjá heilbrigðisyfirvöldum“.
„Núna er spurningin hins vegar þessi: Hvernig ætla stjórnvöld að bregðast við þessari nýju stöðu? Ætla þau bara að sitja á sínum breiða rassi og sjá hvort þetta reddist af sjálfu sér gegnum Pfizer og AstraXeneca? Þau fyrirtæki virðast þó í reynd hafa beitt upp gagnvart þörfum Íslendinga. Hið síðara er þar að auki með með bóluefni sem virðist miklu síðra bóluefnum sem verið er að framleiða, til dæmis í Kína og Rússlandi.
Í þessari stöðu þurfa stjórnvöld vitaskuld að slást til að bjarga íslenskum hagsmunum. Mjálmið á upplýsingafundinum um að Íslendingar væru svo smáir að betra væri að vera í stóru samfloti virkjar hjákátlega andspænis þeirri staðreynd, að gegnum tengsl við æðstu ráðamenn Kína komu flugvélafarmar þaðan í sumar með grímur og annað sem Íslendinga skorti fyrir heilbrigðisþjónustuna. Gildir eitthvað annað um bóluefni?
Í Sameinuðu furstadæmunum og að ég best veit einu öðru arabaríki er verið að sprauta fólk með kínversku bóluefni sem hefur 86% virkni. Í Abu Dhabi hefur það staðið yfir í heilan mánuð. Annað bóluefni kínverskt virðist jafn gott. Um tólf önnur bóluefni kínversk eru að komast nálægt framleiðslustigi. Afhverju fara stjórnvöld ekki á sömu stúfa og í sumar, og hafa beint samband við kínversk stjórnvöld og fá þaðan bóluefni amk þangað til Pfizer fer að standa við samninga? Ríka fólkið í Evrópu sækist eftir bóluefnum þaðan af því buzzið hjá milljónamæringunum er að þar sé besta bóluefnið að finna. Hvað veit ég.
Er það pólitískur rétttrúnaður a la Trump sem veldur að ekki má leita til Kínverja? Hvað með rússnesku bóluefnin? Hvaða hagsmunir koma fyrst? Á meðan blæðir ferðaþjónustu og fleiri almennir borgarar munu eiga um sárt að binda en ella,“ skrifar Össur ennfremur.