Bjarni Dagur Jónsson skrifar:
Að kvöldi 8. desember 1980 var enski tónlistarmaðurinn John Lennon, einn Bítlanna fjögurra, skotinn fjórum skammbyssuskotum í bogaganginn við innganginn að Dakota-byggingunni, dvalarstað hans í New York borg í Bandaríkjunum.
Skotmaðurinn var Mark David Chapman, nýlega atvinnulaus maður frá Hawaii. Chapman lýsti því yfir að hann væri hneykslaður á lífsstíl Lennons og opinberum yfirlýsingum, sérstaklega ummælum hans um að Bítlarnir væru „vinsælli en Jesús“ og texta síðari laga hans „God“ og „Imagine“.
Chapman sagðist einnig vera innblásinn af skáldskaparpersónunni Holden Caulfield úr skáldsögu J. D. Salinger, The Catcher in the Rye, eða Bjargvættinum í grasinu, eins og hún hét í íslenskri þýðingu.
Chapman skipulagði skotárásina á nokkrum mánuðum og beið eftir Lennon við Dakóta-bygginguna að morgni 8. desember. Um kvöldið hitti hann Lennon, sem undirritaði eintak hans af plötunni Double Fantasy, sem nýkomin var út. Lennon fór síðan ásamt eiginkonu Yoko Ono í upptökur í Record Plant Studio. Seinna um kvöldið fóru hjónin aftur að Dakota byggingunni. Þegar þau gengu í átt að bogagangi eða anddyri hússins hleypti Chapman af fimm skotum úr 38“ skambyssu, þar af fjórum sem lentu í Lennon. Chapman var áfram á staðnum og var handtekinn af lögreglu þar sem hann las bók Salingers.
Lennon var lést í lögreglubifreið á leið á Roosevelt-sjúkrahúsið. Hann var ar úrskurðaður látinn við komuna á sjúkrahúsið á Manhattan klukkan 11:15, en tíminn 11:07 kl. hefur einnig verið tilgreindur.
Upplýsingar um hverjir reyndu að endurlífga Lennon hafa verið misvísandi. Skýrslur herma að Stephan Lynn, yfirmaður bráðadeildar á sjúkrahúsinu í Roosevelt, hafi annast Lennon í skurðaðgerð. Árið 2005 minntist Lynn þess að vera sá sem nuddaði hjarta Lennons og reyndi að endurlífga hann í 20 mínútur. Sagði hann að tveir aðrir læknar hefðu verið viðstaddir og að þeir þrír hafi saman lýst yfir dauða Lennons kl.11:15.
Yoko Ono bað sjúkrahúsið um að greina ekki fjölmiðlum frá því að eiginmaður hennar væri látinn fyrr en hún hefði tilkynnt það fimm ára syni þeirra Sean, sem var heima með barnfóstru sinni.
Aalan J. Weiss var fréttaframleiðandinn hjá WABC-TV sjónvarpstöðinni í New York. Hann beið á slysavarðstofunni þar sem Lennon fékk fyrstu aðhlynningu. Weiss var að hjóla á 10 gíra hjólinu sínu að vinnudegi loknum eftir 5th Avenue í NY þegar leigubíll ók á hann og Weiss valt yfir leigubílnn og lenti illa í götunni –– hlaut skurð á höfði og fótbrotnaði.
Næsta slysavarðstofa var Roosevelt sjúkrahúsið. Hann var fluttur þangað í miklum flýti og og rennt á börum inn á aðgerðarstofu. Þegar þangað er komið sá Weiss útundan sér hvar lögreglumenn og hjúkrunarfólk renndu inn alblóðugum manni. Með honum var asísk kona sem hann þekkti strax sem Yoko Ono. Þar sem hann lá blóðugur, rispaður í andliti og fótbrotinn heyrir hann að maðurinn sé Lennon. Fljótlega kemur í ljós eftir ítrekaðar lífgunartilraunir að Lennon er látinn. Mikill blóðmissir, stórskotsár á baki og engin viðbrögð við ítrekaðuðum lífgunartilraunum.
Hann heyrði lækna tilkynna Ono að eiginmaður hennar væri látinn.
Weiss renndi sér útaf sjúkrabörunum og skrölti að síma með miklum þjáningum og hringdi í ABC News. Hann sagði fréttamanni af stöðu sinni á slysavarðstofunni og tíðindin af andláti Lennons.
Fréttin var svo stór og „svakaleg“ að þurfti sérstakt leyfi frá Roone Arledge yfirmanni ABC News til að ákveða hvernig ætti að koma fréttinni á framfæri.
Arledge stýrði þetta mánudagskvöld beinni útsendingu frá spennandi leik milli New England Patriots og Miami Dolphins og aðeins mínúta eftir af fjórða leikhluta og Patriots keyrðu í átt að mögulegu sigursæti.
Þegar Patriots reyndu að koma sér í stöðu fyrir vallarmarkið upplýsti Arledge þá Frank Gifford og Howard Cosell um skotárásina og lagði til að þeir tilkynntu fréttina um morðið á Lennon. Cosell, var valinn til að gera það en hann var áhyggjufullur í fyrstu þar sem honum fannst leikurinn eiga að hafa forgang og að þetta væri ekki þeirra staður eða stund til að segja svo merkilega frétt. Gifford sannfærði Cosell um annað og sagði að hann ætti ekki að efast um mikilvægið þar sem atburðurinn væri heimsfrétt og hefði miklu meiri þýðingu en lok þessa leiks.
Eftirfarandi samskipti hófust þegar þrjátíu sekúndur voru eftir af fjórða leikhluta leiksins stuttu eftir að Gifford og Cosell höfðu verið upplýstir um skotárásina á Lennon og andlát hans.
Cosell: … leikurinn er allt í einu kominn í allt annað mikilvægi fyrir okkur. Ég skal klára þetta.
Gifford: Í þriðja sæti, fjórir…. það verður fjórði niður. Cavanaugh mun láta það renna í gegn eftir eina lokatilraun; hann lætur sekúndurnar líða og gefur Miami enga möguleika. (Flautan blæs.) Tímalengd stöðvuð er þar sem þrjár sekúndur eru eftir; John Smith er á línunni. Og mér er alveg sama hvað er á línunni, Howard, þú verður að segja það sem við vitum í básnum.
Cosell: Já, við verðum að segja það. Mundu að þetta er bara fótboltaleikur, sama hver vinnur eða tapar. Ómælanlegur harmleikur sem hefur verið staðfestur af ABC News í New York City: John Lennon var myrtur í kvöld, fyrir utan fjölbýlishús sitt við vesturhlið New York-borgar – frægastur, kannski allra Bítlanna – skotinn tvisvar í bakið, fluttur á Roosevelt-sjúkrahúsið þar sem hann var úrskurðaður látinn við komuna. Erfitt að fara aftur til leiksins eftir þessi tíðindi en við verðum að taka á skyldum og ljúka þessari útsendingu.. Frank?
NBC sjónvarpstöðin rauf dagskrána um kl. 11:20 inn í miðri East Coast þáttaröðinni „The Best of Carson“ vegna tilkynningar um dauða Lennons. Rokk-útvarpsstöð í New York WNEW-FM 102.7 stöðvaði strax alla fyrirfram ákveðna dagskrá og opnaði línur sínar fyrir símtöl frá hlustendum.
Útvarpsstöðvar um gjörvalla Ameríku skiptu yfir í sérstaka dagskrárgerð sem var tileinkuð tónlist Lennons og /eða Bítlanna.
Aldrei í sögu fjölmiðla hafði frétt borist jafn hratt um heim allan.
Lögreglumennirnir Steven Spiro og Peter Cullen voru fyrstu lögreglumennirnir sem komu að Dakota-byggingunni þar sem Lennon bjó; þeir voru á 72. götu og Broadway þegar þeir heyrðu tilkynningu um skothvelli við bygginguna. Lögreglumennirnir komu um það bil tveimur mínútum eftir skotárásina að Dakota blokkinni og fundu Chapman standa þar mjög rólegan á gangstéttinni við West 72nd Street.
Þeir sögðu frá því að hann hafi hafi haldið á kilju, J. D. Salinger, The Catcher in the Rye.
Síðar fullyrti Chapman: „Ef þú gætir skoðað raunverulegt eintak af The Catcher in the Rye sem var tekið frá mér aðfaranótt 8. desember, þá myndir þú finna handskrifað: Þetta er yfirlýsing mín“.
Þeir settu Chapman strax í handjárn og settu hann í aftursætið á lögreglubílnum.
Lögregluforinginn Herb Frauenberger og félagi hans Tony Palma komu nokkrum mínútum síðar að byggingunni. Þeir fundu Lennon liggjandi með andlitið niður í gólfið í andyrinu, blóð streymdi úr munni hans og klæðin voru alblóðug. Eftir því sem þeir áttuðu sig á skotsárum Lennons ákváðu lögreglumennirnir að bíða ekki eftir sjúkrabíl og báru Lennon strax inn í lögreglubifreið þeirra og óku á forgangshraða á Roosevelt-sjúkrahúsið.
Lennon lá stórslaður í aftursætinu. Moran sagðist síðar hafa spurt: „Ert þú John Lennon?„ sem Lennon kinkaði kolli við og svaraði: „Já.“
Samkvæmt annarri frásögn kinkaði Lennon aðeins kolli og reyndi að tala, en það kurraði honum og svo missti hann meðvitund skömmu síðar.
Nokkrum mínútum fyrir klukkan 11:00 kom Moran með Lennon á bakinu inn í bráðamóttökuna og krafðist læknisaðstoðar þegar í stað. Þegar Lennon var fluttur inn á slysavarðstofuna var hann hættur að anda og hafði ekki mælanlegan púls. Þrír læknar, hjúkrunarfræðingur og tveir eða þrír aðrir læknar önnuðust Lennon í tíu til tuttugu mínútur í tilraunum til að endurlífga hann. Að lokum klipptu læknarnir upp brjóstkassa Lennons og reyndu handvirkt hjartanudd til að endurheimta blóðrásina, en uppgötvuðu fljótt að skemmdirnar á æðum fyrir ofan og í kringum hjartað voru of miklar eftir fjögur skotsár.
Þrjú af fjórum skotum fóru í bak Lennons í gegnum líkama hans og út um brjóstkassann. Ein af byssukúlunum lenti í vinstri upphandlegg en sú fjórða fór í ósæðina við hliðina á hjartanu. Næstum allar byssukúlurnar voru banvænar, því hver kúla rauf lífsnauðsynlegar slagæðar að hjartanu. Lennon var skotinn fjörum skotum í návígi og líffæri hans, – einkum vinstra lunga og helstu æðar fyrir ofan hjarta hans – voru nánast ónýtar á eftir.
Eina kúlu vantaði. Hún fór í glugga í Dakota byggingunni. Hinar fjórar hittu Lennon í bak og öxl, í vinstra lunga og vinstri slagæð við hjartað. Lennon blæddi mikið af skotsárunum og blóð kom úr munni hans, hann tók fimm skref upp að öryggis og móttökuhliðinu þar sem hann sagði: „Ég var skotinn! Ég var skotinn!“
Hann féll síðan á gangstéttina og snældur sem hann hafði haft með sér féllu úr vösum hans. Perdomo dyravörður hljóp inn og sagði samstarfsmanninum Jay Hastings að árásarmaðurinn hefði látið byssu sína falla á gangstéttina. Hastings byrjaði strax að hlúa að Lennon, en þegar hann reif og opnaði blóðlitaða skyrtu Lennons áttaði hann sig á alvarleika skotsáranna og huldi brjóstkassa Lennons með jakkanum sínum, fjarlægði blóðþakin gleraugu hans og kallaði til lögreglu.
