Gert er ráð fyrir að frumjöfnuður ríkissjóðs í ár verði um 100 milljörðum betri en áætlað var við samþykkt fjárlaga 2023 í lok síðasta árs. Þannig verði hann jákvæður um 50 milljarða, í stað þess að vera neikvæður um sömu fjárhæð. Þetta kom fram í kynningu Bjarna Benediktssonar fjármála- og efnahagsráðherra fyrir fjölmiðla í dag. Þá er skuldastaða ríkissjóðs sömuleiðis umtalsvert betri en áætlað var á tímum heimsfaraldursins.
Til að ná markmiðum um hallalausan rekstur á komandi árum er markmiðið að setja fram vel ígrundaða forgangsröðun í ríkisrekstrinum. Þannig er gert er ráð fyrir 17 milljarða ráðstöfunum á næsta ári til að hægja á vexti útgjalda. Þar af er gert ráð fyrir að launakostnaður stofnana lækki um 5 milljarða króna. Mun því koma til nokkurrar fækkunar stöðugilda í stofnanakerfinu, bæði í gegnum starfsmannaveltu og uppsagnir, en vörður verður áfram staðinn um framlínustarfsemi, m.a. á sviði heilbrigðismála, löggæslu, dómstóla, menntamála o.fl.
Þá lækka önnur rekstrargjöld, á borð við ferðakostnað, auk þess sem lögð verður áhersla á hagkvæmari opinber innkaup. Enn fremur er aukið á aðhald innan ráðuneyta og dregið úr nýjum verkefnum. Í kynningu ráðherra var bent á að mikil tækifæri felist í einföldun stofnanakerfisins, áherslu á stafrænar lausnir sem leiða til betri nýtingar fjármuna, lækkun húsnæðiskostnaðar í gegnum sameiginleg vinnurými, samrekstur og útboð þjónustu.
Samhliða þessum aðgerðum er gert ráð fyrir tekjuráðstöfunum að svipuðu umfangi. Mestu munar þar um notkunargjöld vegna rafmagns- og tengiltvinnbifreiða, aukna gjaldtöku á ferðaþjónustu, þ.á.m. af skemmtiferðaskipum, og hækkun gjalds á fiskeldisfyrirtæki á árinu 2025. Þá verður tekjuskattur lögaðila hækkaður tímabundið í eitt ár um 1% líkt og áður hefur verið boðað.
Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra:
„Í atvinnulífinu er alla daga leitað leiða til að gera meira með minni tilkostnaði. Það er eðlilegt að hið sama eigi við í opinbera rekstrinum og þó staða ríkissjóðs sé langtum betri en við þorðum að vona má ekki gefa neinn afslátt af því. Ég hef fulla trú á því að góður árangur í stafvæðingu og aðrar framfarir í rekstrinum geri okkar öfluga fólki kleift að útfæra fyrirhugaðar aðgerðir vel samhliða því að bæta stöðugt þjónustu við landsmenn.“
Á næstu vikum munu ráðuneyti og stofnanir vinna að útfærslu aðgerða þannig að sett markmið um afkomu ríkisins fái staðist. Kynningu ráðherra má nálgast hér, en nánar verður farið yfir stöðu ríkisfjármála þegar fjárlagafrumvarp næsta árs verður lagt fram þann 12. september.
