Skortur á veruleikatengingu

Það hefur eiginlega verið sláandi að fylgjast með framgöngu forystufólks Íslandsbanka þegar kemur að almannatengslum og framkomu í fjölmiðlum síðustu daga eftir að fregnir bárust af svokallaðri sátt milli bankans og Fjármálaeftirlits Seðlabankans.

Tilkynning bankans til Kauphallarinnar sl. fimmtudag þar sem upplýst var um sáttina var eitt, en þar mátti skilja bankastjórann Birnu Einarsdóttur þannig að ekki væri um stórmál að ræða, þrátt fyrir langstærstu sektargreiðslu Íslandssögunnar, bankinn myndi „draga lærdóm“ af þessu, bankastjórnin hefði með þessu fengið traustsyfirlýsingu til að halda áfram og tryggja að verkferlar yrðu lagfærðir. Sjálf væri hún ekki á förum, heldur beinlínis rétta manneskjan til að stýra bankanum áfram.

Reynt fólk í bankakerfinu og stjórnmálunum velti þá strax fyrir sér hvort öll sagan væri sögð. Svo var enda alls ekki. Af einhverjum ástæðum dróst inn í helgina að skrifa undir sáttina og þar með birtist greinargerð vegna hennar ekki fyrr en á mánudagsmorgun og þá kom auðvitað í ljós að ekki stóð steinn yfir steini og að tilkynning fimmtudagsins var skrifuð í einhverjum öðrum raunveruleika.

Finnur Árnason.

Framhaldið hefur verið í þeim dúr. Bankinn svaraði engum fyrirspurnum; fjölmiðlafulltrúinn var horfinn með öllu og vísað var í tölvupóstfang sem fjölmiðlar reyndu að senda erindi á með litlum árangri. Með vaxandi reiði í samfélaginu eftir því sem fleiri lásu greinargerðina og ráðherrar blönduðu sér í málið, varð stjórn bankans loks ljóst að eitthvað yrði að gera og kl. 4 aðfaranótt miðvikudags birtust loks yfirlýsingar um ráðningu nýs bankastjóra og að Birna Einarsdóttir hefði ákveðið, með miklum trega, að „stíga til hliðar“. Var helst á þeirri yfirlýsingu að skilja, að hún teldi vitlaust gefið í málinu öllu og sendi stjórnmálamönnum pillu í kveðjuskeyti sínu.

Loks í gær og dag hefur heyrst í formanni bankaráðsins og nýjum bankastjóra. Hefur þar ekki tekið betra við. Formaður bankaráðsins tilkynnti að hluthafafundur, sem stærstu hluthafarnir höfðu krafðist, yrði haldinn í lok júlí, svona eins og ekkert liggi á og allt gangi sinn vanagang. Taldi hann umræðuna „ósanngjarna“ þótt upplýst hafi verið um hvert lögbrotið á fætur öðru og bankinn hafi augljóslega brugðist því trausti sem honum hafði verið sýndur. Sagði hann stjórn bankans hafa „fallist á“ ákvörðun Birnu um að láta af störfum, rétt eins og eitthvað annað hafi verið í boði og aðspurður kvaðst hann ekki eiga von á frekari mannabreytingum innan bankans vegna málsins. Um leið skýrði hann ákvörðun um að ráða staðgengil Birnu og nánasta samstarfsmanna til margra ára eins og ekkert væri sjálfsagðara og lét þess getið að stjórnarmenn myndu flestir eða allir leita eftir endurnýjuðu umboði á hluthafafundinum. Aðspurður um starfslokasamning við bankastjórann, sagði hann að hann yrði birtur einhvern tímann á næsta ári.

Nýi bankastjórinn, Jón Guðni Ómarsson, sagðist svo í viðtölum í dag „kominn til að vera“ og að ákvörðun Birnu um að stíga til hliðar hefði komið sér á óvart. Nú væri verkefnið að endurreisa traust á bankann.

Það var og.

Vandinn er bara sá að þarna vantar alla veruleikatengingu, sem kemur á óvart þegar svo reynslumikið fólk úr viðskiptalífinu á í hlut. Sú spurning vaknar, hvort það er bara að tala hvert við annað í bankanum en engan góðviljaðan utanaðkomandi ráðgjafa sem gæti bent kurteislega á að keisarinn sé ekki í neinum fötum. Málið er auðvitað að stjórn Íslandsbanka nýtur ekki trausts, hvorki í samfélaginu né í stjórnmálunum, og þarf að víkja. Það var því ekki heppilegt að hún færi strax í að ráða nýjan bankastjóra, hvað þá með þeim rökum að sá hefði verið nánasti samstarfsmaður og staðgengill bankastjórans sem varð að hætta. Og það er heldur ekki skynsamlegt hjá nýja bankastjóranum að segjast kominn til að vera, því það er einmitt ekki reyndin. Hann verður orðinn fyrrverandi bankastjóri áður en við vitum af og það þarf þá að gera enn einn starfslokasamninginn.

Tilkynning Kviku banka um viðræðuslit við Íslandsbanka um samrunaviðræður ramma stöðuna ágætlega inn. Þar á bæ vita menn að bankastjóri og bankaráð Íslandsbanka er umboðslaust og enginn tilgangur að ræða framhaldið við fólk sem verður ekki við stjórnvölinn miklu lengur.

Hvernig forystumenn Íslandsbanka meta þessa stöðu er eiginlega sérstakt rannsóknarefni út af fyrir sig. Hvar er auðmýktin, hvar er ábyrgðartilfinningin? Og hvar er almenna skynsemin?